olarz jest stosunkowo rozległym gwiazdozbiorem nieba północnego. Leży między konstelacjami
Herkulesa i
Panny. Do najjaśniejszej gwiazdy Wolarza doprowadzi nas linia będąca czterokrotnym przedłużeniem odcinka łączącego dolne koła
Wielkiego Wozu, tj. gwiazdy Merak i Phecda, w kierunku dyszla.
konstelacji Wolarza znajdujemy wzmianki już niemal przed 3000 lat, a może nawet jeszcze wcześniej. Z pewnością znamy go z "Odysei" Homera. Według starej legendy, przedstawia biednego pasterza, któremu bracia ukradli stado byków. Jako żebrak musiał wędrować po świecie i wszędzie podczas swojej tułaczki widział, z jakim mozołem rolnicy uprawiają swoje pola. Długo rozmyślał, jak im pomóc w tej ciężkiej doli, aż w końcu wynalazł pług ciągniony przez woły. Za to
Zeus przeniósł go na niebo wraz z siedmioma bykami, jasnymi gwiazdami Wielkiej Niedźwiedzicy.
nna legenda przyrównuje gwiazdozbiór do poganiacza siedmiu byków, jasnych gwiazd Wielkiej Niedźwiedzicy, mielących ziarno i chodzących nieustannie wokół bieguna. Poganiacz był synem bogini płodności
Cerery (Ceres), która zleciła mu uprawę pola. Nazwa gwiazdozbioru,
Bootes, jest złożeniem greckich słów
boos - byk i
oteo - poganiam.
stnieje więcej mitów związanych z konstelacją Wolarza. Według jednego z nich gwiazdozbiór przedstawia strażnika niedźwiedzi. Nazwa gwiazdozbioru w tym przypadku wywodziłaby się od nazwy gwiazdy
Arktur. W języku greckim
arktos oznacza niedźwiedzia, natomiast
ouros - straż. Gwiazdozbiór miałby przedstawiać Arkasa, który stale pilnuje swojej matki, pięknej
nimfy Kallisto, zamienionej w niedźwiedzicę. Mitologicznie gwiazdozbiór Wolarza nawiązuje do konstelacji Wielkiej i
Małej Niedźwiedzicy.
Arktur (Arcturus) - najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze i jednocześnie trzecia najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie ziemskim. Jest to pomarańczowy
olbrzym odległy zaledwie o 36,2
roku świetlnego. Moc promieniowania Arktura jest 114 razy większa od mocy promieniowania Słońca, a średnica 26 razy większa od średnicy słonecznej. Gwiazda ma duży
ruch własny: w ciągu 800 lat przesuwa się na niebie o kąt równy średnicy Księżyca. Właśnie na przykładzie Arktura Edmund Halley stwierdził w 1717 roku ruch własny gwiazd. Nazwa gwiazdy nawiązuje do postaci z greckiej mitologii - Arkasa.
Nekkar (Merez) - olbrzym o żółtej barwie, którego światło biegnie do nas 148 lat. Pierwsza nazwa gwiazdy pochodzi z arabskiego określenia całego gwiazdozbioru
baqqar - pasterz stada.
Seginus (Haris) -
gwiazda zmienna, której jasność ulega zmianom w okresie 0,29 dnia. Jest odległa o 204 lata świetlne i ma na niebie
towarzysza optycznego. Pierwsza nazwa gwiazdy jest prawdopodobnie arabsko-łacińską zbitką wyrazu
Cepheus (
Cefeusz).
Izar (Mirak, Pulcherrima) - bardzo piękna gwiazda podwójna. Jaśniejszy składnik jest pomarańczowym olbrzymem, natomiast słabszy jest niebieską gwiazdą podwójną. W rzeczywistości jest to więc układ potrójny, który możemy podziwiać z odległości 251 lat świetlnych. Jakby tego było mało Izar ma na niebie towarzysza, o którym nie wiemy, czy tworzy z pozostałą trójką układ fizyczny, czy jest tylko ich optycznym sąsiadem. Nazwa Izar, jak i Mirak (
mi'zar), oznacza w języku arabskim pas, natomiast określenie gwiazdy Pulcherrima (przepiękna), ze względu na jej piękny wygląd, wprowadził Friedrich G.W. Struve - astronom rosyjski pochodzenia niemieckiego.
Mufrid - gwiazda podwójna, od której dzieli nas dystans 32 lat świetlnych. Wokół głównego składnika obiega niewidoczny dla nas towarzysz w ciągu 495 dni. Nazwa gwiazdy pochodzi z arabskiego
mufrid al-ramih, czyli samotna, niezwykła gwiazda oszczepnika.
Kwadrantydy - rój
meteorów z
radiantem w północnej części gwiazdozbioru Wolarza. Nazwa jego pochodzi z dawnych czasów, kiedy w tej części nieba wyróżniano jeszcze jeden gwiazdozbiór - Kwadrant Murarski. Obecnie nazwa ta nie jest używana. Rój Kwadrantyd ma maksimum około 3 stycznia, a Ziemia przechodzi przez niego 12 godzin. Średnia liczba meteorów w ciągu godziny wynosi 40. Rój był szczególnie obfity w 1971 roku, kiedy w ciągu godziny zapalało się w atmosferze Ziemi do 100 meteorów.