efajstos (mit. gr.) - syn Zeusa i Hery, bóg ognia, sztuki kowalskiej i złotniczej. Kuźnia Hefajstosa znajdowała się na Olimpie, według innych wersji, w głębi Etny, gdzie przy pomocy cyklopów, wykuwał Hefajstos pioruny dla Zeusa. Dziełem Hefajstosa były m.in. berło i tarcza Zeusa (egida), zbroja Achillesa. Hefajstos był kulawy, gdyż Zeus zrzucił go kiedyś w gniewie z Olimpu i Hefajstos, spadając na wyspę Lemnos, złamał nogę. Według innej wersji, Hefajstos był bardzo brzydkim niemowlęciem i Hera po urodzeniu zrzuciła go z Olimpu. Z zemsty Hefajstos wykuł wspaniały tron z potrzaskiem i posłał matce w prezencie. Gdy Hera zasiadła na tronie, została uwięziona i nikt nie umiał jej wyswobodzić. Bogowie musieli wezwać więc Hefajstosa na Olimp. Dokonał tego Dionizos, przenosząc zamroczonego winem Hefajstosa. Odtąd Hefajstos przedstawiany jest często jako przyjaciel Dionizosa.
Żoną Hefajstosa była Afrodyta, która zdradzała brzydkiego męża.
Szczególną czcią otaczano Hefajstosa w ośrodkach wulkanicznych, na wyspie Lemnos i na Sycylii. W Atenach ku jego czci obchodzono święto kowali, tzw. Chalkeje. W sztuce Hefajstosa przedstawiano jako brodatego mężczyznę w stożkowatej czapce i krótkiej szacie, jaką nosili rzemieślnicy, z młotem lub obcęgami w dłoni.