ionizos (mit. rz., w mit. gr. - Bakchus) - syn Zeusa i Semele, bóg winnej latorośli, wina i płodnych sił przyrody. Przed urodzeniem Dionizosa Semele, za namową zazdrosnej Hery, poprosiła Zeusa, by ukazał się jej w boskim majestacie, tak jak się ukazuje żonie. Zeus zjawił się wśród gromów i błyskawic, od których Semele spłonęła. Zeus uratował jednak dziecko i donosił w swym udzie małego Dionizosa. Po urodzeniu oddał go początkowo na wychowanie Hermesowi, a następnie nimfom.
Dionizos nauczył ludzi uprawy winnej latorośli i produkcji wina. Wędrował po wszystkich krajach na rydwanie, w otoczeniu bakchantek i satyrów, osłów niosących worki z winem, przy hałaśliwej muzyce aulosów i bębenków. Kult Dionizosa posiadał wiele pierwiastków wschodnich. Był to początkowo kult tracki, przejęty następnie przez Greków. Orgiastyczny charakter obrzędów dionizyjskich został nieco złagodzony pod wpływem kultu Apollina: oba te kulty stale rywalizowały ze sobą. Sam Dionizos uchodził za łagodnego i dobrego boga, który obłaskawiał nawet dzikie zwierzęta. Z Dionizosem wiążą się mity o Ariadnie i przemienieniu w delfiny korsarzy, którzy porwali Dionizosa chcąc go sprzedać w niewolę.
Ku czci boga obchodzono święta: Wielkie i Małe Dionizje, Lenaje, Antesteria. Do IV wieku p.n.e. Dionizosa przedstawiano jako brodatego mężczyznę. Później, jako pięknego nagiego młodzieńca, zazwyczaj z wieńcem na głowie, trzymającego w rękach kantaros i tyrs (laska opleciona winną latoroślą), na rydwanie zaprzężonym w tygrysy, lamparty, pantery. W ofierze składano mu winorośl, bluszcz, wawrzyn, delfina, osła.