Polska nazwa konstelacji
Gemini
Mapa gwiazdozbioru



liźnięta są jednym z dwunastu gwiazdozbiorów pasa zodiakalnego. Słońce przechodzi przez tę konstelację w czerwcu i lipcu. Gwiazdozbiór w całości rozpościera się na północ od równika niebieskiego, wzdłuż ekliptyki, pomiędzy Rakiem i Bykiem. Naszą uwagę zwróci już przy pierwszym spojrzeniu figura gwiazdozbioru: nieregularny prostokąt utworzony z jasnych gwiazd. Do dwóch najjaśniejszych z nich doprowadzi nas przedłużenie linii przechodzącej przez lewą górną gwiazdę (Megrez) i prawą dolną gwiazdę (Merak) czworokąta tworzącego Wielki Wóz. Warunki sprzyjające obserwacji tego gwiazdozbioru panują zwłaszcza w długie wieczory zimowe.

onstelacja jest symbolem wielkiej miłości braterskiej i jedności. Dwie jego gwiazdy wyobrażają braci przyrodnich Kastora, syna króla Sparty, Tyndareusa, i jego małżonki Ledy, oraz Polideukesa, syna Zeusa i Ledy. Ci dwaj najsłynniejsi po Herkulesie bohaterowie doryccy wyróżniali się siłą, odwagą i miłością braterską. W czasie jednej ze swoich przygód, kradzieży bydła w Arkadii, czym trudnili się królowie w owych czasach, Kastor został zabity. Nie mogąc umrzeć wraz z bratem, Polideukes przeklął wówczas swój los, który skazywał go jako syna boga na nieśmiertelność. Gdy Zeusowi nie udało się uspokoić bohatera, dał mu do wyboru: albo żyć w wiecznej młodości na Olimpie, albo wraz z bratem jeden dzień przebywać w ciemnym królestwie Hadesa, a jeden dzień na Olimpie. Polideukes z radością przyjął tę drugą propozycję i tak, według Homera, bracia są na przemian dzień martwi, a dzień żywi. Ich sława przetrwała tysiąclecia i do dziś widzimy obydwóch braci jako gwiazdy o nazwach przyjętych z łaciny: Kastor i Polluks. W lecie są one nad horyzontem w ciągu dnia, toteż ich nie widzimy, bracia są martwi w podziemiach Hadesa. W zimie nadchodzi dla nich czas życia: gwiazdy świecą na niebie nocnym w całej swej okazałości.



Kastor - układ wielokrotny, który dostrzeżemy w większym teleskopie jako dwie gwiazdy. Jedna z nich obiega drugą w ciągu 420 lat. Obie gwiazdy są spektroskopowo podwójne o okresach obiegu 9,2 i 2,9 doby. Układ tych czterech gwiazd znajduje się w odległości 45,3 roku świetlnego. W niewielkiej odległości od układu znajduje się na niebie jeszcze jedna gwiazda o takim samym ruchu własnym. Jest ona gwiazdą zmienną zaćmieniową i jednocześnie gwiazdą spektroskopowo podwójną, której składniki obiegają wspólny środek masy w okresie 0,8 doby.

Polluks - najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Bliźniąt. Ten najbliżej nas znajdujący się olbrzym swoją mocą promieniowania dorównuje 34 Słońcom. Znajduje się w odległości 35,8 roku świetlnego. Na niebie ma towarzysza, z którym jednak nie jest związany fizycznie.

Alhena (Almeisan) - podolbrzym, którego światło biegnie do nas 105 lat. Obecnie w użyciu jest pierwsza nazwa gwiazdy. Powstała ona od arabskiego wyrazu al han'a - wypalony znak albo znamię na szyi wielbłąda. Druga nazwa gwiazdy, pochodząca od arabskiego określenia al-maisan, dumnie kroczący, używana była dawniej.

Wasat - dwie gwiazdy, o których nie wiemy, czy tworzą układ fizyczny, czy parę optyczną. Od jaśniejsza z nich dzieli nas dystans 55 lat świetlnych. Arabska nazwa gwiazdy wasat oznacza środek i może wiązać się z położeniem gwiazdy w konstelacji.

Mebsuta - gwiazda podwójna, o której składnikach również nie wiemy, czy tworzą układ fizyczny, czy optyczny. Główny składnik tego układu jest żółtym nadolbrzymem. Obserwujemy go z odległości 362 lat świetlnych. Nazwa gwiazdy powstała z jej pierwotnego arabskiego określenia mabsuta - wyciągnięta łapa lwa arabskiego (al-'asad al-mabsuta).

Mekbuda - jedna z najjaśniejszych cefeid na niebie. Zmienia swą jasność w okresie 10,15 doby, a jej światło dochodzi do nas po 815 latach. Na niebie ma towarzysza, o którym nie wiadomo, czy tworzy z Mebsutą układ fizyczny, czy tylko optyczny. Nazwa gwiazdy jest fonetyczną transkrypcją jej arabskiego określenia maqbuda - podkurczona łapa (lwa - al-'asad al-maqbuda).

Geminidy - rój meteorów, przez który Ziemia przechodzi w ciągu sześciu dni. W czasie maksimum, około 13 grudnia, możemy obserwować do 60 meteorów z tego roju w ciągu godziny. Rój był najobfitszy w roku 1925, kiedy w ciągu godziny zaobserwowano 120 meteorów. Radiant roju znajduje się w pobliżu gwiazdy Kastor.