Polska nazwa konstelacji
Andromeda
Mapa gwiazdozbioru



ndromeda należy do gwiazdozbiorów nieba północnego. Jej najjaśniejsze gwiazdy uzupełniają czworokąt Pegaza, tworząc razem z nim figurę wozu z dyszlem. Do gwiazdozbioru, a ściślej do gwiazdy Mirah, doprowadzi nas linia przechodząca przez Gwiazdę Polarną i gwiazdę Cih, najjaśniejszą w Kasjopei, przedłużona o tę samą odległość.

ndromeda, córka króla Cefeusza i jego małżonki Kasjopei, miała ofiarować życie dla uwolnienia ojczyzny od groźnego potwora morskiego Ketosa, który siał zniszczenie w całym królestwie Cefeusza. Potwora zesłał na królestwo Etiopii Posejdon jako karę za zniewagę, której doznały jego córki ze strony Kasjopei. Wyrocznia Ammona oznajmiła Cefeuszowi, że jedynie ofiara życia córki może uchronić kraj od zguby. Tak więc Andromeda, przykuta do skały na brzegu morskim, czekała na swoje przeznaczenie. Stało się jednak inaczej: zjawił się syn Zeusa, Perseusz, i zabił potwora, a w nagrodę zażądał oddania mu Andromedy za żonę. Ich małżeństwo okazało się szczęśliwe, a po śmierci Andromedy, bogowie postanowili umieścić ją na niebie. Dotrwała tam do dnia dzisiejszego razem ze swym małżonkiem i rodzicami.



Alpheratz (Sirrah) - najjaśniejsza gwiazda konstelacji. Swoim położeniem na niebie uzupełnia figurę Pegaza, tworząc z nim wielki kwadrat. Gwiazda ta jest białym olbrzymem, którego obiega niewidoczny towarzysz, którego obecność możemy stwierdzić na podstawie zmian w widmie gwiazdy. Odległość tej spektroskopowo podwójnej gwiazdy wynosi 136 lat świetlnych. W lunecie, w niewielkiej odległości od Sirraha, dostrzeżemy jeszcze jedną gwiazdę. Jej odległość jest jednak nieznana, stąd nie wiemy, czy te duże gwiazdy tworzą układ fizyczny, czy też parę optyczną. Obie nazwy gwiazdy powstały od arabskiego określenia surrat al-faras - pępek konia. Gwiazda dawniej należała do gwiazdozbioru Pegaza.

Mirah - światło tego czerwonego olbrzyma potrzebuje 76 lat, aby dotrzeć na Ziemię. Nazwa gwiazdy prawdopodobnie ma związek z arabskim wyrazem mi'zar, czyli pas wokół talii.

Almah - już w całkiem małej lunetce okaże się, że jest to piękna gwiazda podwójna. W rzeczywistości jest to układ trzech gwiazd, odległy od nas o 652 lat świetlnych. Nazwa gwiazdy powstała z arabskiego `anak al-'ard, co oznacza pustynnego rysia, małe zwierzę podobne do borsuka.



M 31 Mgławica w Andromedzie (M 31, NGC 224) - najpiękniejszy obiekt gwiazdozbioru. W rzeczywistości nie jest to obłok materii międzygwiazdowej, jak by to wynikało z nazwy, ale olbrzymi układ gwiazd - galaktyka. Nazwa obiektu jest typowym świadectwem rozwoju techniki obserwacyjnej i postępu naszej wiedzy. Określenie "mgławica" pochodzi jeszcze z czasów, kiedy człowiek obserwował niebo tylko gołym okiem i galaktykę M 31 widział jako mglistą plamkę. Jeszcze przed rokiem 986, perski astronom i pisarz Al Sufi nazwał ją "Małą chmurką". Mgławica była jednak znana znacznie wcześniej, z całą pewnością już przed rokiem 905.
Po raz pierwszy na mgławicę w Andromedzie skierował lunetę niemiecki astronom Simon Marius 15 grudnia 1612 roku. Ale dopiero znacznie później, za pomocą wielkich teleskopów, udało się rozłożyć jej ramiona spiralne na poszczególne gwiazdy. Mgławica w Andromedzie jest obiektem podobnym nie tylko z kształtu, ale także z wielkości, struktury i sposobu rotacji do naszego układu Drogi Mlecznej. Właśnie w ten sposób widzą naszą Galaktykę Andromedianie.
Mgławica w Andromedzie ma dwóch towarzyszy - galaktyki M 32 i NGC 205, podobnie jak w pobliżu naszej Galaktyki mamy Wielki i Mały Obłok Magellana. Odległość mgławicy w Andromedzie wynosi 2,25 miliona lat świetlnych, co oznacza, iż w tej chwili podziwiamy ją taką, jaka była na długo przed pojawieniem się na ziemi człowieka. Jest to najdalej położony obiekt widoczny jeszcze gołym okiem.

M 32 M 32 (NGC 221) - galaktyka eliptyczna o średnicy 7800 lat świetlnych i masie 2,6 miliarda mas słonecznych. Znajduje się w tej samej niemal odległości od nas co mgławica w Andromedzie.