Polska nazwa konstelacji
Centaurus
Mapa gwiazdozbioru



entaur jest rozległym i pięknym gwiazdozbiorem nieba południowego, z licznymi interesującymi obiektami. Szkoda, że żaden z nich nie jest widoczny z naszych szerokości geograficznych. Dzieje się tak dlatego, iż znajdują się one zbyt daleko na południu. Musimy się więc zadowolić oglądaniem jedynie najbardziej na północ wysuniętego skrawka konstelacji, poniżej ogonu Hydry.

według podań greckich, centaury, mityczne plemię półludzi-półkoni, żyjące w Tesalii i w zachodniej Arkadii, były, z wyjątkiem Chirona i Folosa, istotami dzikimi, nieprzychylnymi ludziom. Za swoją zuchwałość poniosły srogą porażkę w bójce z Lapitami, którą wywołały na weselu króla Pejritoosa. Temat walki z centaurami szczególnie często pojawiał się w twórczości greckich artystów. Największy jednak pomnik postawili centaurom antyczni astronomowie, nazywając ich imieniem jeden z dużych gwiazdozbiorów.

edług innej legendy gwiazdozbiór ten przedstawia tylko Chirona, nauczyciela i przyjaciela Kastora, Polluksa, Achillesa, Herkulesa i innych bohaterów mitologii greckiej.



Rigil Centaurus (Toliman, Hadar) - jedna z najjaśniejszych gwiazd na nocnym niebie ziemskim, niestety nie widoczna w naszych szerokościach geograficznych. Jest to także najbliższa Ziemi gwiazda podwójna odległa zaledwie o 4,34 roku świetlnego. Jej składniki obiegają wspólny środek masy raz na 90,1 roku. Nazwa gwiazdy pochodzi od wyrażenia arabskiego ridžl qintaurus, czyli noga Centaura. Druga nazwa pochodzi prawdopodobnie z arabskiego zaliman - dwa samce strusia. Trzecia nazwa znaczy po arabsku ziemia.

Proxima Centauri - najbliższa znana nam gwiazda po Słońcu, odległa jedynie o 4,28 lat świetlnych. Jest to czerwony karzeł, towarzysz Rigil Centaurus. Dzieli je odległość 10 400 AU. Po pewnym czasie, gdy Proxima Centauri przesunie się na swej orbicie wokół Rigil Centaurus za tę gwiazdę, nie będzie już naszą najbliższą gwiazdą (nie licząc Słońca), lecz miejsce jej zajmie druga z gwiazd tworzących układ Rigil Centaurus. Proxima Centauri ma moc promieniowania równą zaledwie 0,00007 mocy promieniowania naszego Słońca. Proxima znaczy po łacinie najbliższa.

Agena (Wazn) - jasny olbrzym widoczny z odległości 204 lat świetlnych. Agena ma na niebie towarzysza, który jest gwiazdą podwójną. Nie wiemy jednak, czy jest z nią związana fizycznie, czy też tworzy z nią jedynie parę optyczną. Agena w naszych szerokościach geograficznych nie pojawia się nad horyzontem. Druga nazwa gwiazdy znaczy po arabsku ciężar.

gamma Centauri - ta widoczna z odległości 543 lat świetlnych gwiazda, w rzeczywistości składa się z dwóch składników, obiegających wspólny środek masy raz na 84,5 roku. Jaśniejszy z nich jest białym olbrzymem. Układ jest niewidoczny w naszych szerokościach geograficznych.

Menkent - znajduje się w odległości 55,4 roku świetlnego, a jej nazwa pochodzi prawdopodobnie z arabskiego wyrazu oznaczającego plecy Centaura (mankib qintaurus).



NGC 5128 NGC 5128 - wielka galaktyka eliptyczna z ciemnym, szerokim pasem przechodzącym przez jej środek. Pas ten, o grubości 3000 lat świetlnych, jest utworzony z cząstek pyłów. W 1948 roku galaktykę zidentyfikowano z silnym radioźródłem Centaurus A. Jeszcze nie tak dawno przypuszczano, że ten gigantyczny układ gwiazd stanowi przykład zderzenia się dwóch galaktyk. Dziś jest niemal pewne, że mamy do czynienia z bardzo aktywną galaktyką, w której jądrze zachodzą potężne eksplozje. Galaktyka leży w odległości 12,4 miliona lat świetlnych, a jej średnica wynosi 390 000 lat świetlnych.