Polska nazwa konstelacji
Aquila
Mapa gwiazdozbioru



rzeł należy do okazałych, a zarazem pięknych gwiazdozbiorów letniego nieba. Jest położony w pobliżu równika niebieskiego w Drodze Mlecznej, niedaleko od kierunku do środka naszej Galaktyki. Od czerwca do końca roku znajdziemy go na niebie wieczornym, na południe (poniżej) od Łabędzia i Lutni. Pomocą w jego rozpoznaniu będzie tzw. trójkąt letni, którego wierzchołki tworzą trzy najjaśniejsze gwiazdy nieba letniego: Deneb z Łabędzia, Wega z Lutni i Altair z Orła.

onstelacja Orła od najdawniejszych czasów miała przypominać wielkiego ptaka ze skrzydłami rozpostartymi wzdłuż Drogi Mlecznej. Ptak przedstawiający gwiazdozbiór jest narysowany już na kamiennej płycie z Mezopotamii z mniej więcej 1200 roku p.n.e. Gwiazdy Altair, Alshain i Tarazed tworzą ciało orła, w którego, według jednej z greckich legend, przemienił się Zeus, aby porwać na Olimp Ganimedesa, syna króla Troi, Trosa. Jednak najstarsze legendy greckie nie wspominają, kto porwał Ganimedesa. Był on, zarówno dla bogów, jak i dla ludzi, najpiękniejszym chłopcem na świecie, a na Olimpie spełniał funkcję podczaszego bogów. Jego obowiązkiem było nalewać bogom nektar, dzięki któremu stawali się nieśmiertelni. W "Atlasie nieba" Bayera gwiazdozbiór przedstawiony jest jako orzeł niosący w szponach młodzieńca. Ganimedes pozostał do dziś w pobliżu Zeusa jako jeden z księżyców Jowisza, który starożytnym Grekom wyobrażał Zeusa.



Altair - najjaśniejsza gwiazda w konstelacji. Jej temperatura powierzchniowa wynosi w przybliżeniu 8600 K, średnica jest dwukrotnie większa od średnicy słonecznej, a moc promieniowania 10 razy większa od mocy promieniowania naszego Słońca. Gwiazda znajduje się w odległości zaledwie 16,46 roku świetlnego, a odległość pomiędzy nią a nami w każdej sekundzie zmniejsza się o 26 km. W niewielkiej odległości na niebie Altair ma towarzysza optycznego. Nazwa Altair (al-ta'ir - lecący) jest częścią arabskiego określenia całego gwiazdozbioru: al-nasr al-ta'ir, czyli lecący orzeł.

Alshain - oglądamy ją z odległości 46,6 roku świetlnego. W rzeczywistości są to dwie gwiazdy, obiegające wspólny środek masy. Jaśniejszy ze składników jest żółtym podolbrzymem, który pod względem rozmiarów i pozostałych parametrów jest zbliżony do naszego Słońca. Tak mniej więcej widzielibyśmy Słońce z odległości, którą światło pokonuje w ciągu 46,57 roku. Nazwa Alshain jest również częścią określenia całego gwiazdozbioru šahin tarazad - szyja kruka, tym razem pochodzenia perskiego.

Tarazed - jasny olbrzym o temperaturze powierzchniowej 4500 K (czyli względnie niskiej). Jego światło potrzebuje 543 lat, aby dotrzeć na Ziemię. Nazwa gwiazdy jest drugą częścią perskiego określenia całego gwiazdozbioru.

Deneb Okab - podolbrzym, którego w ciągu 1250 dni obiega jego towarzysz. Układ znajduje się w odległości 52,6 roku świetlnego. Nazwa powstała od arabskiego określenia anab al-`uqab, to znaczy ogon orła.

eta Aql - najjaśniejsza cefeida na ziemskim niebie. Jej jasność ulega zmianom w okresie 7,2 doby. Jest to żółtobiały nadolbrzym, którego przeciętna średnica jest aż 30 razy większa od średnicy Słońca. Odległość gwiazdy wynosi 652 lata świetlne. W konstelacji Orła znamy blisko 1200 gwiazd zmiennych.